1403/7/24
.jpg/5801035842662287146 (1).jpg)
مهم‌ترین رواق‌های حرم امام رضا (ع) 2
اشعاری از شعرای به نام در مورد رواق. 4
رواق در معانی مختلفی به کار می‌رود و در حوزه‌های گوناگون از جمله زبان، معماری و فلسفه به کار رفته است. رواق هم به عنوان یک سازه‌ی معماری و هم به عنوان یک مکتب فلسفی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این نوشتار به بررسی این واژه از زوایای مختلف می‌پردازیم.
در لغت‌نامه‌های فارسی، «رواق» به معنای ایوان، تالار یا بخشی از بناست که به شکل سرپوشیده یا نیمه‌سرپوشیده ساخته می‌شود. این واژه از ریشه عربی گرفته شده و به معنای مکانی که سایه‌بانی دارد و به منظور محافظت از باد، باران یا آفتاب استفاده می‌شود. در معنای گسترده‌تر، رواق به محلی برای استراحت و گردهمایی‌های اجتماعی یا مذهبی اشاره دارد.
«فلسفه رواقی» یکی از مکاتب برجسته فلسفی یونان باستان است که در قرن سوم پیش از میلاد توسط زنون اهل کیتیوم در آتن بنیان‌گذاری شد. فلسفه رواقی به دنبال تقویت استقامت روحی و آرامش درونی از طریق پذیرش وقایع و کنترل احساسات است. پیروان این مکتب باور داشتند که زندگی در هماهنگی با طبیعت و عقلانیت بهترین راه برای رسیدن به سعادت و رهایی از اضطراب است. آن‌ها به نوعی از فداکاری و آرامش درونی اعتقاد داشتند که انسان را در برابر دشواری‌های زندگی مقاوم می‌کرد.
در معماری، رواق به فضایی نیمه‌باز یا سرپوشیده گفته می‌شود که در کنار بناهای بزرگ ساخته می‌شود و به عنوان راهرویی با سقف و ستون‌ها شناخته می‌شود. رواق‌ها معمولاً در اطراف مساجد، حرم‌ها، و بناهای تاریخی دیده می‌شوند و به عنوان فضایی برای تجمع و انتظار مورد استفاده قرار می‌گیرند. رواق‌ها در معماری اسلامی و ایرانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند و به زیبایی و عظمت ساختمان‌ها می‌افزایند. نمونه‌های معروف رواق در معماری ایرانی را می‌توان در مساجد جامع، حرم امام رضا (ع)، و سایر اماکن مذهبی یافت.
رواق دارالحفاظ
رواق دارالحفاظ یکی از مهم‌ترین رواق‌های حرم امام رضا (ع) است که در جوار ضریح قرار دارد. این رواق مکانی آرام برای عبادت و تلاوت قرآن است و زائران در آن به دعا و مناجات می‌پردازند. کاشی‌کاری‌ها و گچ‌بری‌های این رواق جلوه‌ای زیبا به آن بخشیده‌اند.
رواق دارالسعاده
این رواق یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین رواق‌های حرم مطهر است که در قسمت شمالی حرم قرار دارد. دارالسعاده با معماری باشکوه و طاق‌های بلند، فضایی بسیار معنوی دارد و به دلیل نزدیکی به ضریح مقدس، جایگاه ویژه‌ای در میان زائران دارد.
رواق دارالسیاده
رواق دارالسیاده به دلیل قدمت تاریخی‌اش از اهمیت خاصی برخوردار است. این رواق در بخش غربی حرم قرار گرفته و با کاشی‌کاری‌ها و نقوش اسلیمی زیبا تزیین شده است. نام این رواق از کلمه «ساده» به معنای ارجمند گرفته شده و به جایگاه معنوی آن اشاره دارد.
رواق گنبد الله وردی خان
این رواق با گنبد بزرگ خود یکی از شاخص‌ترین بخش‌های حرم امام رضا (ع) است. گنبد و طاق‌های بلند این رواق نشان‌دهنده عظمت معماری ایرانی-اسلامی است و زائران می‌توانند در فضای معنوی آن به عبادت بپردازند.
رواق امام خمینی
این رواق بزرگ و جدید به نام بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، امام خمینی (ره)، نامگذاری شده است و یکی از بزرگ‌ترین رواق‌های حرم محسوب می‌شود. این رواق به منظور برگزاری مراسم‌های سیاسی و عبادی استفاده می‌شود و دارای فضای وسیعی برای پذیرایی از زائران است.
رواق زبرجد
رواق زبرجد یکی از زیباترین و هنری‌ترین رواق‌های حرم است که با سنگ زبرجد سبز رنگ تزیین شده است. این رواق به دلیل نورپردازی خاص و استفاده از سنگ‌های قیمتی، فضایی روحانی و دلنشین دارد و مکان آرامی برای زائران به شمار می‌آید.
رواق دارالشکر
دارالشکر یکی دیگر از رواق‌های معروف حرم امام رضا (ع) است. این رواق به شکرگزاری از نعمت‌های الهی اشاره دارد و معماری آن با کاشی‌های فیروزه‌ای و نقوش اسلامی مزین شده است. زائران در این رواق به دعا و راز و نیاز با خداوند می‌پردازند.
رواق‌های حرم امام رضا (ع) با استفاده از معماری ایرانی-اسلامی و تزئینات هنری فراوانی ساخته شده‌اند. کاشی‌کاری‌های زیبا، گچ‌بری‌های هنرمندانه، و نقوش اسلیمی از جمله ویژگی‌های شاخص این رواق‌ها هستند. رواق‌ها فضایی آرام و معنوی دارند و علاوه بر جنبه معماری، نقش مهمی در ایجاد فضایی مناسب برای عبادت و زیارت ایفا می‌کنند.
حافظ
رَواقِ منظرِ چشمِ من آشیانه‌ی توست
کَرَم نما و فرود آ که خانه، خانه‌ی توست
سعدی
تا قیامت سر از این در ننهم پای به کوی
که بر این رواق عزت همه خوبان قدم زدند
مولوی
از رواق عالم بالا فریادی آمد به سوی من
که تو نیز جان را در باطن ببین نه برون از تن
سنایی
رواق آسمان را صورت افلاک باید دید
زمین را حسن زیبایی ز افلاک باید دید
نظامی
ز عشق رواقی به دل برده راه
نشد جز به عشق دگر آشنا
خاقانی
چون رواق آسمان در خم زلف اوست
آنچه از نقش این دل به تو خواهد رسید
عطار نیشابوری
در دل من رواقی از نور پیدا شد
که به جز عشق تو هر نقش از آن پاک شد
وحشی بافقی
از رواق خلوت تو دیده من خانه‌دار شد
که دیدن روی تو جان را نوید دیدار شد
کمال‌الدین اسماعیل
زان گنبد فیروزه‌ای که به عالم زد نقش
از رواق شوق زنده به عشق شده‌ایم
صائب تبریزی
زهر در رواق دل زلال بهشت را
دیده‌ام در خیال، چون جلوه رخ یار
.jpg/photo_5996602088949399583_y (1).jpg)
.jpg/IMG_20230726_111716_431 (12).jpg)
.jpg/6780876_906 (1).jpg)
